- του David Steinvorth -
Παρά την λιτότητα που πλήττει σχεδόν κάθε άλλο τομέα της κοινωνικής ζωής της χώρας, η ελληνική ορθόδοξη εκκλησία κατόρθωσε να διατηρεί ακέραια πολλά από τα οικονομικά της προνόμια. Αλλά μετά από πολυάριθμα σκάνδαλα, που αποκάλυψαν διαφθορά και καταχρήσεις εντός της εκκλησίας, όλο και περισσότεροι Έλληνες απαιτούν να υποστεί κι εκείνη θυσίες.
Η εξοχότητά του, ο 78χρονος μητροπολίτης Θεσσαλονίκης 'Ανθιμος δεν έχει αποδώσει το σύνολο των φόρων του. Μια δισέλιδη επιστολή του υπουργείου οικονομικών πάνω στο γραφείο του, δίπλα σε πάκα θεολογικών κειμένων και εικόνες αγίων, τον πληροφορεί πως χρωστάει 1,350 ευρώ. Παρεμπιπτόντως, αυτό τον μήνα ο μισθός του θα κοπεί, από τα 2,200 ευρώ στα 1,930.
Ο συγκεκριμένος μητροπολίτης ανήκει στους πλέον συντηρητικούς ιεράρχες της Ελλάδας και είναι διαβόητος για τις φραστικές του επιθέσεις κατά των μουσουλμάνων, των αριστερών και των ομοφυλόφιλων. Νιώθει να απειλείται από τους δανειστές, που επιβουλεύονται την χώρα του· από τους λαθρομετανάστες, που κανείς πια δεν μπορεί να ελέγξει· αλλά κι από όλους όσοι επιτίθενται κατά της εκκλησίας του, σαν τους διανοούμενους που θεωρούν πως και οι κληρικοί μπορούν να συνεισφέρουν με θυσίες στην αντιμετώπιση της κρίσης. «Μα αυτό το κάνουμε εδώ και καιρό»,ανταπαντά ο 'Ανθιμος.
Επί πολλά χρόνια πολλοί Έλληνες αγανακτούσαν που η πανίσχυρη ορθόδοξη εκκλησία πλήρωνε ως το 2010 ελάχιστους φόρους, ενώ από την άλλη επιδοτείτο αδρά από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), πέραν της υποστήριξης της εκάστοτε ελληνικής κυβέρνησης. Η μισθοδοσία των ιερέων και των επισκόπων επιβαρύνει τους φορολογούμενους με 230 εκατομμύρια ετησίως. Εδώ και λίγους μόνο μήνες, η κυβέρνηση καταβάλλει πλέον προσπάθειες να περιορίσει το νούμερο αυτό.
Μεγάλη περιουσία
Αλλά τα πολλά φορολογικά προνόμια που απολαμβάνει η εκκλησία δεν έχουν όλα καταργηθεί. Πολλά ακίνητά της εξακολουθούν να μην φορολογούνται. Και μόνο από το 2010 και μετά τής επιβλήθηκε φορολογία επί της αγοραπωλησίας ακινήτων. Πιο πριν η εκκλησία μπορούσε να καρπούται πελώρια οφέλη από την εμπορία των πολυάριθμων ακινήτων της χωρίς να πληρώνει δεκάρα.
Λέγεται πως η ορθόδοξη εκκλησία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος κάτοχος ακίνητης περιουσίας στην χώρα, αν και κανείς δεν γνωρίζει επακριβώς το ύψος της περιουσίας της. Η χώρα δενδιαθέτει άξιον λόγου κτηματολόγιο. Σύμφωνα με τους ειδήμονες, τής ανήκουν άνω του 1,3 εκατομμύρια στρέμματα δασών και αρδεύσιμης γης, πέραν των ακινήτων που διαθέτει σε κάθε ελληνική πόλη.
Ο αριστερός βουλευτής Γρηγόρης Ψαριανός θεωρεί πως το πραγματικό πρόβλημα είναι ο μη διαχωρισμός εκκλησίας-κράτους. «Δεν υπάρχει άλλη ευρωπαϊκή χώρα όπου εκκλησία και κράτος να είναι τόσο συνδεδεμένες», λέει. «Πολλοί πολιτικοί εξαρτώνται από την στήριξη της εκκλησίας και πολλοί ιεράρχες αναμειγνύονται στην πολιτική».
Το γιατί συμβαίνει αυτό ερμηνεύεται από την ιστορία. Η εκκλησία στάθηκε επί αιώνες ο θεματοφύλακας της ελληνικής ταυτότητας, της γλώσσας και της θρησκείας, ιδιαίτερα κατά την διάρκεια της τουρκοκρατίας. Πολλοί γαιοκτήμονες τότε χάριζαν τις περιουσίες τους στην εκκλησία.
Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, η ορθοδοξία κατέστη επικρατούσα θρησκεία, και σήμερα ανήκουν σε αυτήν το 97% των Ελλήνων. Η παρουσία της στο δημόσιο βίο βρίσκεται παντού.Εικόνες της Μαρίας και του Ιησού βρίσκονται σε όλες τις σχολικές αίθουσες, ενώ οι βουλευτές ορκίζονται παρουσία του αρχιεπισκόπου Αθηνών. Αυτός είναι ο λόγος που ο Ψαριανός θεωρεί την ελληνική κρίση ως κρίση και της εκκλησίας. Ο εκκλησιαστικός θεσμός είναι εξίσου ευάλωτος στην διαφθορά όπως και κάθε άλλος στην ελληνική κοινωνία, υποστηρίζει.
Πληθώρα σκανδάλων
Ο μητροπολίτης Αττικής Παντελεήμων π.χ. καταδικάστηκε σε εξαετή φυλάκιση το 2008 διότι την δεκαετία του 1990 υπεξαίρεσε περί τα 2.5 δις ευρώ. Δικαιολογήθηκε πως απλά φρόντιζε «τα γεράματά του». Ένας άλλος μητροπολίτης κατηγορείται πως σχετιζόταν με την μαφία των ναρκωτικών.
Αλλά το πιο θεαματικό σκάνδαλο οφείλει να αναγνωρισθεί πως ήταν η περίπτωση της μονής Βατοπεδίου στο 'Αγιον Όρος, μια αυτόνομη πολιτεία στην βόρειο Ελλάδα, όπου βρίσκεται η έδρα 20 μονών. Στα τέλη του 2011, ο ηγούμενος τότε Εφραίμ συνελήφθη για κατάχρηση και απάτηκαι τοποθετήθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό. Σύμφωνα με τις κατηγορίες αντήλλαξε -με τη βοήθεια διαφόρων υπόπτων φυσιογνωμιών- ένα ακίνητο της μονής Βατοπεδίου με κρατικά ακίνητα πολύ μεγαλύτερης αξίας. Λέγεται πως η επιχείρηση αυτή απέδωσε στην μονή περί τα 100 εκατομμύρια ευρώ. Όταν το σκάνδαλο ξέσπασε, το 2008, παραιτήθηκαν ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και ένας υπουργός, ενώ η συντηρητική κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή εξαναγκάσθηκε να προσφύγει σε πρόωρες εκλογές, τις οποίες κι έχασε.
Σύμφωνα με τον Ψαριανό, τον αριστερό πολιτικό, η υπόθεση του Βατοπεδίου αποτέλεσε ένα σημείο καμπής. Αυξήθηκαν οι Έλληνες που άρχισαν να συμπεριλαμβάνουν την εκκλησία στους συνυπεύθυνους της κρίσης. Το κόμμα του, η «δημοκρατική αριστερά» (ΔΗΜΑΡ), που συμμετέχει στην κυβέρνηση, υποστηρίζει τον περαιτέρω διαχωρισμός εκκλησίας κράτους, έστω και αν τα μείζονα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού, οι σοσιαλιστές και οι συντηρητικοί της Νέας Δημοκρατίας, δεν θεωρούν πως κάτι τέτοιο αποτελεί προτεραιότητα.
Για τον μητροπολίτη 'Ανθιμο πάντως, η πρόταση είναι σατανική: «ο ελληνικός λαός συνδέεται με την εκκλησία με ιερούς δεσμούς», λέει. «Κανείς δεν δικαιούται να τους αμφισβητεί».
Ο Daniel Steinvorth είναι ανταποκριτής του «Σπίγκελ» στην νοτιοανατολική Μεσόγειο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου